OMEGA 3 YAĞ ASİTLERİNİN SPORCU PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ
Eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asit (DHA) gibi Omega-3 yağ asitlerinin, kardiyovasküler fonksiyonu iyileştirmede, kan basıncını düşürmede ve bilişsel işlevi iyileştirmede etkili olduğu yaygın olarak bilinmektedir (Oomen ve ark., 2000; Paschos ve ark., 2007). Ek olarak, EPA'nın eritrosit deformasyonunu iyileştirdiği (Charnock ve ark., Andersson ve ark., 2002) yağ asidi beta-oksidasyonunu kolaylaştırdığı (Fletcher ve ark., 2017; Sahlin ve ark., 2007) ve egzersiz sırasında hem oksijen tüketimini hem de kalp atım hızını azalttığı bildirilmektedir; bu da dayanıklılığı artırıcı etkilere sahip olabileceğini düşündürmektedir (Kawabata ve ark., 2014).
Sürekli EPA alımının, kan dolaşımını iyileştirmesi, oksijen taşıma kapasitesini artırması ve oksijen kullanım oranını artırması beklenmektedir. Dolaysıyla vücudun maksimum oksijen alımını artırabilir (̇Zebrowska ve ark., 2015). Ancak EPA ve DHA alımının maksimum oksijen alımı üzerindeki etkisi konusunda fikir birliğine varılamamıştır. Yapılan bir araştırmada, 8 haftalık EPA (140 mg) ve DHA (560 mg) alımının, fizyolojik açıdan zorlu bir zaman denemesi sırasında bisiklet sürmenin süresini iyileştirdiğini göstermiştir (Hingley ve ark., 2017).
Bir diğer araştırmada da erkek elit bisikletçiler üzerinde yapılan bir araştırma, 3 hafta boyunca günlük 0,66 g EPA ve 0,44 g DHA alımından sonra maksimum oksijen alımında önemli artış olduğu tespit edilmiştir (̇Zebrowska ve ark., 2015). Ancak, günlük 1.6 g EPA ve 1.0 g DHA içeren bir dozun 10 hafta boyunca uygulandığı erkek futbol oyuncularının bir çalışması, maksimum oksijen alımında herhangi bir farklılık olmadığını bildirmiştir (Raastad, 1997).Yapılan 8 haftalık rasgele, çift-kör, plasebo kontrollü 19 sağlıklı erkeği içeren bir çalışmada, EPA ve orta zincirli yağ asidi takviyesinin fiziksel efor sırasında elde edilebilecek maksimum oksijen tüketim oranı, tükenme zamanı, anaerobik eşik süresindeki anlamlı derecede olumlu etkileri olduğu gözlemlenildi. Bu da, EPA ve orta zincirli yağ asidi tüketiminin insanlarda dayanıklılığı arttırdığını göstermektedir (Tsuji ve ark., 2023).
Güncel veriler, Heileson ve Funderburk'un (2020) kapsamlı sistemik
incelemesinde vurgulandığı gibi, omega-3 (balık yağı) takviyesinin, muhtemelen
stresli egzersizi takiben iyileşmeyi arttırdığını ve gücü koruduğunu
göstermektedir. Daha spesifik olarak, bu literatürle ilgili olarak iyileşme
terimi, kas hasarı ve yorgunlukla ilişkilendirilen kan biyobelirteçlerinde
olumlu düzenlemeyi, kas şişliğinde veya ağrıda azalmayı, eklem hareket
açıklığındaki iyileşmeyi ve iyileşme dönemindeki kas performansındaki iyileşmeyi,
korunmayı içerebilir, örneğin, sıçrama yüksekliği veya kas gücünce artış gibi
(Heileson ve Funderburk, 2020). Bu sonuç ölçütlerinde omega 3'ün olumlu etkisi,
bu yağ asitleri tarafından sağlanan anti-enflamatuar ve immünomodülatör
özelliklere genellikle bağlanmıştır
(Calder, 2013). Aynı zamanda Omega-3 yağ asitlerinin etkisini inceleyen
32 katılımcı ile yapılan bir çalışmada, 4 gram balık yağı takviyesinin 10 hafta
sonucunda aerobik dayanıklılığı artırarak güç ve dayanıklılığı geliştirdiğine
dair kanıtlar bulunmuştur (Brilla & Landerhom 1993). Omega-3 (n-3) çoklu
doymamış yağ asidi (PUFA) takviyesi son zamanlarda sporcular için ergojenik
destek olarak önerilmiştir. Bu iddia temel olarak n-3 PUFA'ların
antiinflamatuar özellikler gösterdiğine ve hücre zarı içindeki proteinlerin ve
lipitlerin zar akışkanlığını değiştirerek kas hücresinin fonksiyonel
kapasitesini değiştirecek şekilde hareket ettiğine dair mekanik kanıtlara
dayanmaktadır (Philpott. 2019).
